Podnieśmy flagę wzajemnej pomocy

Podnieśmy flagę wzajemnej pomocy

Napisane przez Nicolasa Messnera 11 września 2020
Zdjęcia: Nicolas Messner

Judo jest sportem! To twierdzenie, któremu nikt nie odważyłby się zaprzeczyć. Judo jest w programie igrzysk olimpijskich od 1964 roku (Tokio, Japonia), a nasza dyscyplina nie przestaje się rozwijać od czasu jej powstania w 1882 roku. Jeśli jednak w judo jest coś niezmiennego, coś co trwa niezależnie od okoliczności, to są to wartości i filozoficzne zasady, które leżą u podstaw wszystkiego, co robimy. Najważniejsze z nich, to niewątpliwie „Seiryoku Zenyo” i „Jita Kyoei”.

Nawet jeśli uznamy, że te dwie podstawowe zasady nie zostały oficjalnie wprowadzone w życie przed 1922 r., kiedy założono Towarzystwo Kulturalne Kodokan (źródło: Judo for the World, IJF, lipiec 2015), to już od czasu wynalezienia judo miały one swoje odbicie w samym sercu Shihana Jigoro Kanoa. Będziemy teraz szczególnie interesować się Jita Kyoei. Co kryje się za tymi dwoma głęboko odczuwanymi słowami? Co oznaczają one dla wszystkich judoków?

Shihan Jigoro Kano powiedział: „Dopóki współistniejemy, każdy członek społeczeństwa i zorganizowane w nim grupy muszą funkcjonować w harmonii i we współpracy z innymi. Nie ma nic ważniejszego niż wspólne szczęśliwe życie. Jeśli wszyscy działają w duchu wzajemnej współpracy, praca każdego człowieka przynosi korzyści nie tylko sobie, ale także innym, a wspólne osiągnięcie tego przyniesie obustronne szczęście. Działania nie powinny być podejmowane wyłącznie dla własnego interesu ”. (Źródło: Kodokan Institute)

To już wiele mówi o tej tajemniczej Jita Kyoei. Kano dodał: „Kiedy już zaczęto działać w ten sposób, stało się oczywiste, że człowiek odnajdzie dobro w harmonii i współpracy wtedy, gdy zda sobie sprawę, że jego wysiłki zwiększą dobrobyt wszystkich. Innymi słowy, ta wielka zasada harmonii i współpracy to koncepcja Jita Kyoei, czyli wzajemnego dobrobytu dla siebie i innych ”.

Tak więc docieramy do sedna sprawy. Judo może być sportem rywalizacji, traktowanym jako dyscyplina indywidualna, w której szlachetna konfrontacja, szczególnie podczas zawodów, prowadzi do wyłonienia zwycięzcy. Niemniej jednak jest to sport, którego nie można ćwiczyć samodzielnie, a tym bardziej bez troski o dobre samopoczucie przeciwnika/partnera.

Wzajemny szacunek obowiązuje od samego początku do najwyższego poziomu sportowego, a nawet dalej.

Wróćmy do tego, co wyjaśnił Shihan Jigoro Kano: „Jeśli ktoś działa z troski tylko o własne dobro, nieuchronnie dojdzie do kolizji interesów z innymi. Działania w interesie własnym ostatecznie staną się wielką niedogodnością. Dlatego wysiłek bez żadnego celu i rozumowania jest sprzeczny z szerszym dobrem ludzkości. Jeśli ktoś jedynie egzekwuje swoje własne egoistyczne roszczenia, nie tylko będzie przeszkadzał mu sprzeciw ze strony innych, ale taki egoizm doprowadzi do samozniszczenia. Zatem nie ma innej drogi naprzód, jak Jita Kyoei, w której wszyscy ludzie odgrywają swoją rolę w społeczeństwie, aby wzajemnie żyć coraz lepiej. ”(Źródło Kodokan Institute)

Wydaje się oczywiste, że twórca judo, pisząc te słowa, myślał przede wszystkim o judo, ale miał też szerszą wizję wpływu, jaki wartości naszego sportu powinny mieć na całe społeczeństwo.

W 2020 roku, wraz z rozprzestrzenianiem się pandemii Covid-19, IJF uruchomił projekt darowizn, aby wesprzeć tych, którzy najbardziej tego potrzebują: https://donation.ijf.org

Na tatami stosowanie zasady Jita Kyoei wymaga od judoki pomagania swoim partnerom treningowym. W tym celu muszą wzajemnie dzielić się pomysłami i uwagami w taktowny sposób, aby nie urazić samopoczucia innych, co w konsekwencji prowadziłoby do zniechęcenia i reakcji zamykania się w sobie. Zatem judoka, który odmawia pomocy innym, nie może być godny trenowania w grupie ćwiczącej judo.

Stosowanie zasady Jita Kyoei może wydawać się proste w teorii, ale tylko w teorii, ponieważ trzeba uważać, aby nie iść w stronę działania typu: „pomogę tobie i będziesz miał sukcesy” lub „pomóż mi, a zaraz osiągnę sukces”. Pojęcie wzajemności jest oczywiście niezbędne i musi być przedmiotem właściwej współpracy. A aktywność grupowa musi przebiegać w atmosferze przyjaźni i solidarności.

Aby konkretnie zilustrować tę zasadę, wyobraź sobie dwóch judoków uprawiających swój ulubiony sport. Tori (atakujący) robi to bez zwracania uwagi na uke (atakowanego). Myśli tylko o sobie i swojej technice. Uke, mniej doświadczony, upada i odnosi kontuzję. Najbardziej oczywistą konsekwencją takiego zdarzenia jest to, że tori nie łatwo znajdzie kogoś, kto chciałby z nim ćwiczyć, ponieważ będzie miał złą reputację. W konsekwencji tori nie będzie mógł dalej robić postępów. A przecież ćwicząc z mniej doświadczonym partnerem, tori mógł udzielić mu rady. Być może i sam mógłby się nauczyć czegoś od swojego partnera.

Zasada wzajemnej pomocy i wzajemnego dobrostanu idzie nawet dalej, ponieważ w judo sprzęt, który posiadamy, judogi, w pewnym sensie jest przeznaczony nie dla noszącego go, ale dla partnera, ponieważ to właśnie partner chwyta materiał, aby wykonać techniki i na odwrót. Dlatego też symbolicznie oferujemy naszym partnerom swój strój, co umożliwia rzucenie nas. Jednocześnie partner znajduje się takiej samej sytuacji. Jedyną różnicą między partnerami będzie zasób wiedzy, jaki posiadają na temat dyscypliny.

Wreszcie, nie jest wykluczone, że uke słabszy na tatami, będzie bardziej kompetentny niż my w innych sprawach i że pewnego dnia będziemy potrzebować jego rady, stąd tak ważne jest poszanowanie zasady Jita Kyoei w obszarze poza tatami i dojo.

To właśnie na tej podstawie judo stało się z biegiem lat jedną z dyscyplin najbardziej zaangażowanych w pomaganie i wspieranie innych. Znajduje to odzwierciedlenie na poziomie międzynarodowym w tworzeniu programów na dużą skalę, takich jak Judo dla pokoju, Judo dla uchodźców czy Judo dla wszystkich. Inicjatywy solidarnościowe są inicjowane przez członków rodzin judo na wszelkich możliwych poziomach.

Dlatego Jita Kyoei nie jest jedynie prostym sloganem, który tylko powtarzamy, nie myśląc o jego istocie. To filozofia ściśle związana z uprawianiem judo, wprost wpisana w DNA naszego sportu. Wyjaśnienie tego nie zawsze jest łatwe, ponieważ pomaganie i otrzymywanie pomocy, jest rzeczą oczywistą. Jako judocy po prostu stosujemy tę zasadę. Uczymy się tego, działając dla innych i doświadczając pomocy od najmłodszych lat. Tak więc dobre samopoczucie można znaleźć nie tylko w rozwoju osobistym, ale także w poszukiwaniu harmonii w życiu społecznym.

Pozostawmy zakończenie Shihanowi Jigoro Kano: „Patrząc na drogi świata, odkrywamy, że wszystkie rzeczy wielkie i małe są ze sobą ściśle powiązane. Jeśli ktoś postępuje tylko zgodnie z własnymi interesami, odmawiając uznania potrzeb innych, prowadzi to do wzajemnego zniszczenia i nic nie jest bardziej niekorzystne ani nieszczęśliwe dla społeczeństwa niż to.

Powinniśmy zaprzestać bezsensownych konfliktów i zamiast tego przestrzegać zasady Jita Kyoei. Wierzę, że jeśli będziemy podążać za ideałem Jita Kyoei, stosunki międzynarodowe staną się bardziej przyjazne i będzie to sprzyjać dobrobytowi całej ludzkości. Z tego powodu błagam was wszystkich, abyście zintegrowali się i przyjmując wszystkie te nauki i proklamacje, podnieśli flagi Seiryoku Zenyo i Jita Kyoei – pojęć opartych na niewzruszonych zasadach prawdy – oraz podążali naprzód razem ze wszystkimi ludźmi świata”.

(Źródło: Kodokan Institute – ‘Why it is Necessary to Uphold the Principles of Seiryoku-Zenyo and Jita-Kyoei’ (Dlaczego konieczne jest przestrzeganie zasad Seiryoku-Zenyo i Jita-Kyoei)- Sakko Vol. 4, No. 12, 1925)